اختلال یادگیری خاص (sld) یکی از مهم‌ترین دلایل ترک تحصیل در بین کودکان است. این اختلال، عملکرد درسی کودکان را به‌شدت کاهش می‌دهد به صورتی که ادامه تحصیل امکان‌پذیر نباشد. هرچند این اختلال می‌تواند بسیار مخرب باشد، اما در صورتی که به‌موقع شناسایی و درمان صورت گیرد، اثر آن بسیار کاهش پیدا می‌کند. برای آشنایی بیشتر با علایم، انواع و راه‌های درمانی اختلال یادگیری خاص پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این مطلب همراه ما باشید. برای آگاهی از ارزیابی شنوایی کودکان, به مراکز معتبر و تخصصی مراجعه کنید.

اختلال یادگیری خاص چیست؟
برای تعریف اختلال یادگیری خاص یا sld باید عرض کنیم که این اختلال، در DSM جزو اختلالات رشدی عصبی طبقه‌بندی می‌شود؛ این دسته اختلالات، شامل اختلال نوشتار پریشی (اختلال یادگیری در نوشتن)،  نارساخوانی (اختلال یادگیری در خواندن) و محاسبه پریش (اختلال یادگیری در ریاضی) با شدت‌های مختلف (خفیف، متوسط و شدید) مشخص و دسته‌بندی می‌شوند. ویژگی مشترک این اختلالات در این است که کودک از لحاظ بهره هوشی در سطح نرمالی قرار دارد و در هیچ  یک از حواس شنوایی و بینایی، دارای نقص نمی‌باشد؛ ولی با این وجود در آموزش و پیشرفت تحصیلی دچار مشکل است؛ درواقع این کودکان نیازمند استفاده از روش‌های گوناگونی برای آموزش هستند.

طبقه بندی اختلال یادگیری خاص
در این قسمت از مقاله قصد داریم انواع گوناگون این اختلال را برایتان شرح دهیم.
الف) اختلال نارساخوانی
هنگامی که کودک در مهارت خواندن، از سطح پایه تحصیلی خود پایین‌تر باشد،  اصطلاح نارساخوانی به کار برده می‌شود؛ همچنین زمانی تشخیص گذاری صورت می‌گیرد که برای کودک در زمینه‌های ناتوانی ذهنی، مشکلات هیجانی، آسیب مغزی و یا مشکلات فرهنگی وجود اختلالی قابل تشخیص نباشد.نارساخوانی دارای دودسته کلی خواندش پریشی و هیپرلکسی و یا دیسلکسی است.
 دیسلکسی به عدم توانایی در خواندن گفته می‌شود که شامل ناتوانی در شناسایی کلمات، خواندن غلط، خواندن کند و همچنین ضعف در هجی‌کردن کلمات می‌شود.
 اصطلاح هیپرلکسی زمانی به کار می‌رود که کودک توانایی خواندن جملات را به شکل صحیح دارد؛ اما با مشکل در درک مطلبی که مطالعه می‌کند مواجه است.
کودکان دارای اختلال خواندن دارای عدم توانایی تشخیص جهت‌ها، توالی حروف و کلمات، برقراری ارتباط بین اعضاء بدن و هماهنگی چشم و دست هستند. 
ب) نوشتار پریشی
اختلال نوشتن در کودکان مبتلا به اختلال به سه دسته تقسیم‌بندی می‌شوند.
 بدخط نوشتن: این تشخیص هنگامی گذاشته می‌شود که کودک بیش از حد بد خط بوده و سرعت نوشتن وی کند باشد.
 انشانویسی: که شامل اشکال در شیوه نگارش (علامت‌گذاری صحیح) و دستور زبان است.
دشواری در املانویسی: کودکان دارای این مشکل، در زمینه تطبیق بین صدا و حروف، توانایی لازم را ندارند. املانویسی نوعی فعالیت انتزاعی است و کودک نیز باید توانایی ایجاد تطابق بین تلفظ محاوره‌ای و نحوه نوشتار رسمی را دارا باشد.
بیشتر بخوانید،

 “آشنایی با مشکل اختلال یادگیری و عوامل ایجاد آن“

“اختلال یادگیری در کودکان دبستانی“

ج) محاسبه پریشی
در این نوع اختلال بین سن هوشی، توانایی ریاضی و سن تقویمی کودک عدم هماهنگی وجود دارد. کودک در آن بخش از فعالیت روزانه که به مهارت در ریاضیات ارتباط دارد، دارای اختلال ریاضی بوده و با مشکل مواجه است. مشکلات این کودکان شامل حل مسئله، چهار عمل اصلی، دسته‌بندی، درک مفاهیم ارزش مکانی اعداد و متضاد می‌شود.

علائم اختلال یادگیری خاص
هم زمان با ورود کودک به مدرسه، علائم اختلال یادگیری نیز بروز می‌کند. این کودکان علی‌رغم داشتن ضریب هوشی در حد نرمال و بدون وجود مشکلات بینایی و شنوایی، در یادگیری دچار مشکل هستند؛ همچنین اغلب آنها در همه مواد درسی در سطح پایه تحصیلی خود قرار دارند؛ ولی در یک ماده درسی پایین‌تر از سطح پایه تحصیلی و ضریب هوشی خود هستند. والدین و معلم نیز با مشاهده پیشرفت کند کودک در آن درس به وجود مشکل پی می‌برند.

علل اختلال یادگیری خاص
نظریه‌های فراوانی برای علل بروز علل اختلال یادگیری خاص وجود دارد که هرکدام از این نظریات، زمینه خاصی را در کودکان مبتلا به اختلال موردتوجه قرار داده است که می‌توان به وجود اختلال جزئی در سیستم عصبی مرکزی، محدود بودن دامنه توجه و تمرکز، عدم توانایی دریافت، عدم وجود توازن در رشد کلامی و غیرکلامی، ضبط و بازیابی اطلاعات در مجرای یادگیری، وجود عوامل ژنتیکی و محیطی اشاره نمود. وجه اشتراک این نظریات بر این است که این کودکان از ضریب هوشی نرمالی برخوردارند.

تشخیص اختلال یادگیری خاص
 نخستین روش تشخیص این اختلال شامل مشاهده کودک در محیط درسی و مقایسه وی با گروه همسالان است.
 دومین روش تشخیص نیز، گرفتن شرح‌حال از معلم و والدین کودک و افرادی که نسبت به روند پیشرفت تحصیلی کودک شناخت کافی دارند، است.
 سومین روش برای تشخیص اختلال یادگیری استفاده از تست‌های استاندارد است. تست‌های استاندارد به دو دسته طبقه‌بندی می‌شوند. دسته‌ای از آنها برای سنجش میزان پیشرفت تحصیلی و دسته دوم شامل تست‌های سنجش میزان فرایندهای ذهنی هستند.
از دیگر روش می‌توان به سنجش روش ارزیابی تکوینی اشاره کرد. این روش توسط معلم کودک و برای سنجش میزان پیشرفت دانش‌آموز صورت می‌گیرد.
روش دیگر نیز سنجش تست غیررسمی خواندن توسط کودک است. در این روش نخست جهت سنجش توانایی خواندن، کودک متنی را می‌خواند. سپس برای سنجش میزان درک مطلب کودک از وی سؤالاتی پرسیده می‌شود.
بیشتر بخوانید،

 “تفاوت اختلال کمبود توجه و اختلال بیش فعالی چیست؟“

“درمان افسردگی کودکان با بازی چگونه است؟“

درمان اختلال یادگیری خاص
از آنجایی که کودکان دارای اختلال یادگیری خاص از لحاظ حسی دچار نقص نمی‌باشند و از لحاظ هوشی نیز در حد نرمالی قرار دارند، درمان آن‌ها شامل روش‌هایی است که به آنها در روند یادگیری و پیشرفت تحصیلی در ماده درسی دچار ضعف کمک می‌کنند؛ همچنین برخی از این روش‌ها به‌صورت خودآموز نیز می‌توانند به کاربرده شوند. در این قسمت از مقاله به بررسی درمان اختلال یادگیری خاص می‌پردازیم.

۱− روش چند حسی
از روش‌های رایج مورداستفاده برای این درمان اختلال یادگیری خاص در کودکان، روش چند حسی است. در این روش با استفاده از حواس لامسه، بینایی و شنوایی، میزان یادگیری کودک را افزایش می‌دهند. برای اجرای این روش، در ابتدا معلم کلمه موردنظر خود را نوشته و کودک نیز با چشم آن را دنبال می‌کند؛ سپس ردیابی با انگشت انجام می‌گیرد. پس از اینکه کودک مرحله ردیابی را سپری کرد؛ مرحله یادگیری لغات آغاز می‌شود به این صورت که کودک لغت‌هایی را که مشاهده می‌کند، با خود تکرار کرده و می‌نویسد؛ در آخرین مرحله، کودک توانایی یادگیری لغت جدید را به علت شباهت آن با لغاتی که قبلاً فراگرفته است را پیدا می‌کند.

۲− آموزش دوطرفه
در این روش آموزگار با درنظرگرفتن میزان توانایی کودک و سطح اختلال وی مسئولیتی به او محول کرده و سپس طی چند مرحله بر میزان مسئولیت کودک می‌افزاید.

۳− سبک تغیر رفتار
در این روش از روش شرطی‌سازی کنشگر، بازی نقش‌ها، اقتصاد ژتونی و الگوی رفتار استفاده می‌شود.

۴− ترفند آموزش مستقیم
مرکز توجه روش آموزش مستقیم، فرایندهای آموزشی و تجزیه و تحلیل مفاهیم است؛ در واقع با این روش، پیشرفت کودک به‌صورت پیوسته سنجیده و به وی بازخورد داده می‌شود.

۵− شناخت درمانی
در روش  شناخت درمانی به کودک نحوه کسب اطلاعات از مطالبی که مطالعه می‌کند، افزایش توانایی ابراز افکار از طریق نوشتن و به‌خاطر سپردن اطلاعات آموزش داده می‌شود.

سخن پایانی
همان‌طور که در قسمت‌های قبلی اشاره کردیم؛ کودکان دارای اختلال یادگیری خاص اغلب دچار هیچ‌گونه نقص حسی نمی‌باشند. این کودکان از نظر بهره هوشی در سطح نرمال و قابل قبولی قرار دارند. مشکل این کودکان فقط در این است که در یادگیری یک ماده درسی خاص دچار مشکل هستند. این کودکان نیازمند معلمی هستند که مهارت‌های آموزشی موردنیاز آن‌ها را داشته باشد؛ علاوه بر این با استفاده از روش‌های آموزشی خاص مانند به‌کارگیری ابزارهای کمک‌آموزشی و استفاده از اتاق مرجع، زمینه پیشرفت آن‌ها در یادگیری آن ماده درسی خاص را فراهم شود. در این مقاله سعی کردیم درباره تعریف اختلال یادگیری خاص (sld)، علل اختلال یادگیری خاص، اختلال یادگیری در کودکان مطالبی را خدمت شما عزیزان ارائه دهیم تا پاسخگوی سؤالات شما در این زمینه باشیم. امیدواریم مطالعه مطلب فوق درباره اختلال یادگیری برایتان مفید واقع شده باشد.

سؤالات متداول
از چه آزمون‌هایی برای تشخیص اختلال یادگیری خاص استفاده می‌شود؟
تشخیص اختلال یادگیری کودکان در مدارس به چندین نوع آزمون نیاز دارد. تست‌های متداولی که برای تشخیص اختلال یادگیری خاص مورداستفاده قرار می‌گیرند شامل آزمون‌های پیشرفت تحصیلی، آزمون زبان، تست‌های هوش، آزمون یکپارچگی بینایی و حرکتی است. آموزش برای افراد دارای معلولیت مستلزم این است که تشخیص بر اساس یک آزمون واحد انجام نگیرد؛ لذا این لیست شامل برخی از آزمون‌های متداولی می‌شود که در تشخیص اختلال یادگیری خاص مورداستفاده قرار می‌گیرند و ممکن است بسته به نیازهای کودک و ترجیحات فردی که ارزیابی‌ها را انجام می‌دهد، آزمون‌های دیگری نیز مورداستفاده قرار گیرند که در اینجا ذکر نشده‌اند. برای آگاهی ازارزیابی شنوایی کودکان, به مراکز معتبر و تخصصی مراجعه کنید.

چگونه می‌توان به کودکان دارای اختلال یادگیری خاص کمک کرد؟
اختلال یادگیری خاص و چالش‌های تحصیلی همراه با آن‌ می‌تواند به پایین آمدن عزت‌نفس، مشکلات رفتاری و انزوا منجر شود، اما نباید اجازه داد که کودک دچار این عوارض شود. شما می‌توانید با ایجاد یک سیستم پشتیبانی قدرتمند برای کودک مبتلا به اختلال یادگیری خاص و کمک به او در یادگیری بیان خود، مدیریت‌کردن چالش‌ها، و مقابله با سرخوردگی با این عوارض مقابله کنید. با تمرکز روی رشد کودک به‌عنوان یک فرد و نه فقط برای دستاوردهای تحصیلی، به او کمک خواهید کرد عادت‌های عاطفی خوبی را یاد بگیرد که زمینهٔ موفقیت در تمام طول زندگی را فراهم می‌کند.

منبع:

https://taninsamak.com/%d8%a7%d8%ae%d8%aa%d9%84%d8%a7%d9%84-%db%8c%d8%a7%d8%af%da%af%db%8c%d8%b1%db%8c-%d8%ae%d8%a7%d8%b5/